امامزاده صالح

امامزاده صالح نام زیارتگاهی در منطقه تجریش تهران است . این بنا به مساحت سه هزار متر مربع یکی از بزرگترین و مشهورترین امامزاده های ایران است . امامزاده صالح آن گونه که از کتیبه بالای سردر صحن بر می آید ، از پسران حضرت موسی بن جعفر و برادر امام هشتم شیعیان است‌ .
بنای اولیه و اصلی بقعه و بارگاه در سده پنجم هجری ساخته شده است که در جریان حملات مغول به ری در حدود سال 617 هجری ویران و دوباره در سال 700 هجری ، غازان خان آن را بازسازی می کند .
بعد از زمان ایلخانیان و در دوره صفویه و قاجاریه نیز بخش هایی به اصل بقعه افزوده شد .
بنای بقعه اصلی شامل ساختمان چهارگوش بزرگ و مستحکمی با دیوارهای قطور است که فضای درونی آن تقریباً 6.5 مترمربع مساحت دارد . وضع طاق نماها و معماری ساختمان و پوشش آن از معماری بناهای قرن هفتم و هشتم هجری است‌ .
گنبد شلجمی شکل ( شلغمی ) آن با کاشی‌های زیبا پوشیده شده است . این گنبد در سال 1323 شمسی به همت حسن فداکار تعمیر و کاشی کاری آن به صورت اولیه تجدید شده است .
احداث گنبد کنونی همراه با تزیینات و مقرنس کاری و نقاشی های ظریف و اصلاحات داخل حرم ، تعمیرات و پاره ای الحاقات و به طور کلی استحکام بخشی را به هلاکو میرزا ، ملقب به بهادرخان ، پسر حسنعلی میرزا شجاع السطنه و نوه فتحعلی شاه نسبت داده اند .
محوطه امام ‌زاده صالح پیش از تغییر فضای خیابانی تجریش ، محوطه ‌ای کاملا محصور شده همانند دیگر زیارتگاه‌های ایران بود که چنار قطوری که به ثبت میراث فرهنگی نیز رسیده بود در میان حیاط آن قرار داشت . یکی از معروف ترین چنارهای کهن‌سال ایران با قدمت دست‌کم هشتصدسال که در آثار جهان‌گردان خارجی نیز بدان اشاره شده است . این چنار در سال 1379 بریده شد.
در داخل حریم وسیع امامزاده صالح صندوقی چوبین وجود دارد که احتمالا به دوران اواخر صفوی یا افشار تعلق دارد و ضریح ممتاز نقره‌ای آن که اضلاع شرقی و شمال شرقی و غربی آن دارای محفظه مشبک مزین به نقره و ضلع جنوبی آن مشبک چوبی است از وقفیات مرحوم آقای میرزا سعیدخان وزیر امور خارجه اواخر قاجار است .
طرح توسعه حرم با توجه به افزایش زائران از سال 1374 شروع شده و با خرید خانه‌ها و واحدهای تجاری اطراف جهت توسعه ادامه دارد . طبق طرح جامعی که برای این امامزاده درنظر گرفته شده، قرار است در سه مرحله ، 16 هزار متر مربع به فضای زیارتگاه اضافه شود .
بنای امامزاده از سال 1351 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته و به شماره 909 ثبت گردیده است .