mehnavaz.com
مسجد وکیل در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز شهر شیراز قرار دارد. در غرب بازار وکیل و در انتهاى راسته شمشیرگرها مسجد وسیع بسیار زیبایى بنا شده است که به نام مسجد سلطانى وکیل یا مسجد وکیل شهرت دارد. این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه می‌باشد که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است.
این مسجد به دستور کریمخان زند ساخته شده است. بنای مسجد وکیل دربرگیرنده سردر مجلل، صحن ایوان های شمالی و جنوبی، شبستان های جنوبی و شرقی، رواق های شرقی و غربی و حیاط کوچک کناری است. پس از ورود به مسجد از سردراصلی آن و عبور از یک هشتی و راهرویی عریض وارد صحن مسجد می شویم. صحن مسجد با تخته سنگ هایی وسیع و قطور مفروش گردیده است. در وسط حیاط بزرگ مسجد وکیل حوض سنگی زیبایی به طول 40 متر و عرض 5 متر ساخته شده است.
مسجد وکیل دارای سه طاق مجلل و باشکوه است. طاق سردر ورودی، طاق مروارید در شمال مسجد و طاق جنوبی ورودی شبستان بزرگ از شاهکارهای معماری دوره زندیه است. طاق مروارید که بر آن دو گلدسته زیبای مسجد بنا شده است از زیبایی خاصی برخوردار است. کاشی کاری طاق ها و جرزها از کاشی های هفت رنگ ساخته شده و خطوط کتیبه ها به خط نستعلیق است. دور طاق مروارید با قلم درشت و خط ثلث عالی سوره مبارکه جمعه به صورت هلالی نوشته شده است.
در پشت ایوان جنوبی، شبستان تابستانی مسجد واقع شده است که دارای 48 ستون سنگی یکپارچه با طرح مارپیچ زندیه به ارتفاع 5 متر و قطر 80 سانتی متر با طاق های ضربی متناسب با کاشی کاری های زیبا می باشد. شاید بتوان گفت ستون های سنگی این شبستان جالب توجه ترین بخش از مسجد وکیل است. همچنین یک منبر چهارده پله ای از سنگ مرمر یکپارچه در کنار محراب شبستان قرار دارد. ابن منبر در نوع خود بی مانند است. سنگ آن را به فرمان کریمخان زند از معادن مراغه آذربایجان به شیراز آورده اند و در ابتدا به صورت سنگی بزرگ بوده که آن را تراشیده و منبر را در آن درآورده اند.
در قبله شبستان محراب زیبای مسجد قرار دارد. پایین محراب تا ارتفاع 1.5 متر سنگ مرمر است و بقیه آن از کاشی های هفت رنگ که دارای نقش گل و بوته است، آراسته شده و در سقف آن مقرنس کاری زیبایی انجام شده است. امتداد کاشی کاری ها به طاق جنوبی می رسد و معماری محراب و طاق ها به گونه ای است که صدای خطیب مسجد یا مکبر به دلیل انعکاس صدا می توانسته است به راحتی به گوش همه مستمعین برسد.
شبستان زمستانی مسجد وکیل در پشت اتاق های جبهه شرقی قرار دارد و دارای 12 ستون سنگی ساده است. در کتیبه های سردر ورودی و حاشیه ایوان از آیات قرآنی با خطوط ثلث و نسخ سفید در زمینه لاجوردی استفاده شده است. نام های فتحعلیشاه و ناصرالدین شاه قاجار و حکمرانان دیگر هم با ذکر سال و تاریخ متعدد به چشم می خورد.
تاریخ بناى این مسجد سال 1152 شمسی و 1187 قمری، همزمان با بناى بازار و میدان در زمان کریمخان زند بوده و مساحت کل بنا 11000 مترمربع است . این بناى تاریخى به شماره 182 در تاریخ 18 تیرماه 1311 در فهرست آثار ملى ایران به ثبت رسیده و تحت مراقبت و حفاظت این سازمان است .
دریاچه مارمیشو، دریاچه ای طبیعی در دل کوهستان با طبیعتی بکر و زیبا در 45 کیلومتری غرب شهر ارومیه و در مرز بین ایران و ترکیه واقع شده است. این دریاچه تقریبا 5 هکتار وسعت و حدود 60 متر عمق دارد و در اثر زلزله و ریزش کوه به وجود آمده است. این ریزش موجب شده تا سدی طبیعی به وجود بیاید و دریاچه شکل بگیرد. آب نیلی رنگ و زلال این دریاچه از رود نازلوچای، چشمه‌های طبیعی و برف و باران تامین می‌شود.
دریاچه مارمیشو در منطقه سرسبز ترگور، میزبان گونه های مختلفی از جانوران و گیاهان مانند : بلوط، بنه، عناب، گلابی، زالزالک، بادام، گز، صنوبر و انواع درختچه‌های دیگر، ریواس، کنگر، خارشتر، گزنه، زنبق، لاله کوهی، شیرین‌بیان، خشخاش، پیاز کوهی، بومادران، کاسنی، آویشن و انواع سبزی‌های کوهی دیگر. همچنین جانورانی مانند : کبک، خرگوش، گراز، خرس، وحتی گرگ در این منطقه وجود دارد اما متأسفانه امروزه با شکار و کشتار بی‌رویه انسان بسیاری از این گونه‌های حیوانی در حال نابود شدن هستند و خیلی به زحمت بتوان یک گرگ یا مثلاً یک خرس در این منطقه پیدا کرد.
همچنین این دریاچه زیستگاه آبزیان از جمله پرندگان مهاجر مختلف و ماهی قزل‌آلا نیز هست. ماهیگیری در مارمیشو یکی از تفریحاتی است که گردشگران را به این دریاچه می کشاند.
رویش گیاهان متنوع در این منطقه، شرایط مناسبی را برای پرورش زنبور و تولید عسل به وجود آورده است. عسلی که در این منطقه تولید می شود بسیار معطر و خوش طعم است و یکی از محصولات پرطرفدار ارومیه است.
از آنجا که این منطقه کوهستانی و در دره واقع است در فصل‌های گرم سال بسیار خنک و خوش آب‌وهواست، دیدن چادرهای عشایر و ایلات که در این منطقه اتراق کرده‌اند یکی از جالب‌ترین و دیدنی‌ترین مناظر برای هر بیننده‌ای است. آشنا شدن با روش زندگی عشایر این مناطق جذابیت خاص خود را دارد و عامل آشنایی با فرهنگ و سنن آنان می‌شود.
نکته بسیار مهم این است که شنا در دریاچه مارمیشو خطرناک و مرگ آور است. با اینکه سطح دریاچه آرام به نظر می رسد اما در عمق جریان بسیار و خطرناکی دارد. همچنین دریاچه مارمیشو فاقد هرگونه امکانات رفاهی است. پس حتما تمام وسایل مورد نیازتان را با خود بردارید.
یکی از نکات مهم دیگر درباره این جاذبه طبیعی، محدودیت هایی است که به خاطر مرزی بودن این منطقه برای بازدید وجود دارد. در ورودی این منطقه ایست بازرسی قرار دارد که مشخصات سرنشینان و شماره پلاک خودرو شما را ثبت می کنند. قانون مشخصی برای ساعات بازدید وجود ندارد اما به طور معمول طبق تجربیات گردشگران، از ساعت 9 صبح تا 16 یا 17 می توانید از دریاچه مارمیشو دیدن کنید. البته ممکن است به دلایلی هم به طورکلی ورودی ها بسته شوند و کسی را راه ندهند. پس حتما قبل از سفر به دریاچه مارمیشو، اطلاعات بازدید را از محلی ها پرس و جو کنید.
سرای مشیر یا سرای گلشن از آثار دوره قاجاریه در شیراز است که در انتهای جنوبی بازار وکیل در گوشه شرقی آن قرار گرفته است. سرای مشیر توسط میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک در سال 1250 هجری شمسی احداث شده است. او این سرای را با همه متعلقاتش اعم از تیمچه و بازار و ... را طبق وقف نامه ای که بر سر در این سرای نوشته شده است، وقف امام حسین (ع) کرده است. بخش هایی از این بنا نظیر کاشی ها و در های فرسوده شده در دهه پنجاه بازسازی شده است. همچنین در سال 1397 نیز سرای مشیر مورد مرمت و احیا قرار گرفت.
سرای مشیر در چوبی بزرگ، سردر و ورودی با کاشی کاری های زیبایی دارد که نگاه هر رهگذری را به خودش جلب می کند. در ابتدا شما حجره هایی تو در تو خواهید دید که به صنایع دستی اختصاص دارند. پس از عبور از راهرو میان این حجره ها، با حیاط بزرگ و زیبای سرای مشیر رو به رو خواهید شد که حوض بزرگی در میان آن قرار دارد و اطراف حوض نیز درختان بزرگ نارنج خودنمایی می کنند. نیمکت هایی نیز برای استراحت کسبه و گردشگران در زیر سایه درختان قرار دارد. حجره های سرای مشیر در دو طبقه قرار گرفته اند. حجره های همکف و طبقه بالا دور تا دور حیاط بزرگ سرای مشیر قابل مشاهده هستند.
سرای مشیر دارای طرح و نقشه ای دایره ای (هشت گوش) است. معماری این سرا برگرفته از کاروانسراهای دوران صفوی است. شواهد نشان می دهد این مجموعه از قدیم مورد توجه شهروندان و جهانگردان خارجی بوده است. بازار سرای مشیر از گذشته مرکز عمده تجارت و داد و ستد در در شیراز بوده است و در حجره های آن تجار و بازرگانان درجه اول شیراز سکونت داشته اند.
سازمان میراث فرهنگی، این بنا را در سال 1347 ه.ش با شماره 424 به ثبت تاریخی رسانید .جایی که روزانه پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است. این بنا امروزه به محلی تبدیل شده تا بخشی از صنایع دستی استان فارس در آن به نمایش درآید. در محوطه سرای مشیر 10 فروشگاه متعلق به میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری برای حمایت از تولید کنندگان و صنعتگران صنایع دستی قرار داده شده تا محلی برای عرضه تولیدات صنعتگران استان فارس باشد. در سرای مشیر بیش از 60 رشته تولیدات صنایع دستی را می توان ملاحظه کرد.برای نمونه می‌توان به صنایع خاتم‌سازی و معرق، حکاکی و قلم زنی روی مس و برنج، و تراش سنگ‌های قیمتی، ساخت زیورآلات دست‌ساز سنتی نقره و طلا و گبه بافی اشاره کرد.
پارک جنگلی نور یا جنگل نور در کیلومتر پنج نور به محمودآباد با مساحت 400 هکتار در شهرستان نور فرار دارد که از نظر وسعت یکی از بزرگترین پارک های خاورمیانه است و انواع گونه های جنگلی مانند توسکا، افرا، ممرز، انجیلی و … در آن می شود و دارای جذابیت های گردشگری فراوان است.
در ابتدای ورودی غربی پارک جنگلی نور که از جاده اصلی نور محمودآباد جدا می شود، سردر زیبای سنگی با ویژگی های معماری و پوشش چوبی ساخته شده که دیدنی است. تجهیزات و امکانات روزانه دارد و به دلیل برخی ویژگی ها مانند دسترسی مناسب به جاده ساحلی نور، نزدیکی به شهرهای محمود آباد، نور، آمل و داشتن امکانات کامل تفرجگاهی از قبیل میز، نیمکت، آب لوله کشی و زمین بازی، مورد استفاده مردم شهر های مجاور و مسافران قرار می گیرد از خصوصیات بارز این پارک، نزدیکی آن به دریا و چشم اندازهای زیبای آن است. در بیشه های اطراف این پارک قرقاول ایرانی نیز وجود دارد که جاذبه خاصی به آن می بخشد. همچنین داشتن ذخیره گاه 270 هکتاری درخت “سفید پلت” که بومی ایران است.
پارک جنگلی نور که پارک جنگلی سعیدی آشتیانی نور هم نامیده می شود جزو آخرین باقیمانده جنگل های جلگه ای بوده و در سال 1351 با همت مرحوم سعیدی آشتیانی طراحی و احداث گردید از این رو به نام موسسش هم نامیده می شود.
بوستان افرا در منطقه 19 ، ضلع جنوب غربی شهرک رسالت و کنار آزاد راه خلیج فارس و بزرگراه آزادگان قرار دارد که هر روزه مسافران زیادی از آن استفاده می کنند .
این بوستان یکی از ده بوستان بزرگ تهران است که ابتدای شاهراه مواصلاتی تهران به جنوب کشور قرار دارد . علاوه بر 15 هزار نفر از اهالی رسالت ، صالح آباد وکریم آباد همه روزه و شبها پذیرای جمعیت زیادی دیگر محلات منطقه 19 و تهران است .
علاوه بر این افراد ، مسافران زیادی نیز برای استراحت به این بوستان مراجعه می کنند .
این بوستان جنگلی که می‌تواند محلی برای استراحت زوار مسیر قم ، جمکران ، حرم امام خمینی(ره) و شهرری باشد ، از 3 کیلومتر باغ راه ، زمین فوتبال ، زمین چمن چندمنظوره ، زمین بازی کودکان و 6هزار متر باغچه برخوردار است .
همچنین مجموعه فرهنگی ورزشی شهدای رسالت در انتهای این بوستان قرار دارد .
کلیسای سیر یا مارسرگیز ارومیه، بنایی سنگی با قدمتی مربوط به دوره ساسانیان، در دامنه ارتفاعات زیبای کوه سیرداغی در نزدیکی شهر ارومیه واقع شده است. کلیسای تاریخی سیر مکانی معنوی و به دور از شلوغی های شهر است که همواره مورد اقبال و توجه گردشگران داخلی و خارجی و به ویژه مسیحیان و ارامنه ساکن آذربایجان غربی قرار دارد.
در سردر ورودی این کلیسا نوشته‌ای وجود دارد که حدود 30 سال پیش این نوشته توسط مسئول کلیسا ویلسون یونان، ترمیم شد که طبق این نوشته این کلیسا حدود 18 قرن است که دست نخورده باقی مانده است. خوشبختانه با اینکه مسیحیان و گردشگران زیادی در این کلیسا تردد می کنند اما این کلیسای سنگی همچنان مستحکم مانده است.
ارتفاع درب ورودی این کلیسا کوتاه است و هر شخص هنگام ورود به حالت تعظیم در می آید که نشانه احترام به کلیسا و دو شخصیتی است که در این مکان مدفون هستند. البته در حالت کلی این رسم اکثر کلیساهای تاریخی است. سقف کلیسا طاق گهواره ای است و دیوار های قطور کلیسا را با سنگ های نامنظم و با ملات ماسه و آبک بنا کرده اند. کلیسای مارسرگیز از دو بخش مجزا که توسط یک درب ورودی به هم مرتبط اند تشکیل شده است. سالن ضلع جنوبی به نام مارسرگیس و سالن ضلع شمالی به نام ماربرگوس معروف می باشد.
در کلیسای مارسرگیز دو قدیس به نام های مارسرگیز و ماربرگوس دفن شده‌اند که کلمه مار در زبان عاشوری به معنای حضرت است. یعنی حضرت سرگیس و حضرت برگوس. در تاریخ آورده‌اند مارسرگیز (حضرت سرگیس) و ماربرگوس (حضرت برگوس) که به ترتیب فرمانده کل ارتش روم و معاونش بوده‌اند پس از گرویدن به دین مسیحیت و تبلیغ برای آن، توسط پادشاه روم احضار و به ایران تبعید می‌شوند. پادشاه به فرمانده منطقه می‌گوید درصورتی‌که این دو شخص به مکان کنونی کلیسای سیر بیایند آنها را اعدام کند. سرگیس و برگوس که اصرار به ماندن در این مکان را داشتند به طرز فجیعی کشته می‌شوند.
سه قرن بعد که حکومت روم به حکومتی مسیحی تبدیل می‌شود، دستور ساخت کلیسای مارسرگیز را در جوار آرامگاه این شهیدان راه مسیحیت می‌دهد. این مکان اکنون یکی از زیارتگاه‌های مهم مسیحیان در سرتاسر جهان به شمار می‌رود و روزهای یکشنبه مراسم عبادی باشکوهی حتی در سردترین و گرم‌ترین روزهای سال در آن برگزار می‌شود.
همچنین طبق مندرجات کتب مورخين آشوری‌ها، کلیسای مارسرگیز در دوره قبل از اسلام و در زمان خسروپرويز به مناسبت غلبه ايرانيان بر روميان به دستور همسر خسرو، شيرين که یک مسیحی بود، ساخته شده است.
طبق گفته بازدیدکنندگان این مکان معمولا بسته است و روزهای یکشنبه باز می شود. کلیسای مارسرگیز در دامنه کوه سیرداغی و در نزدیکی جاده گردشگری سلامت سیر قرار دارد و امکانات رفاهی در کوه سیر برای گردشگران فراهم شده است.
کوه سیر یا سیرداغی به معنای کوه اسرار با 2300 متر ارتفاع، کوهستانی بسیار زیبا با مناظری دیدنی در نزدیکی شهر ارومیه_دو کیلومتری جنوب غربی ارومیه_ است. نزدیکی این کوه به شهر، شیب مناسب و امنیت آن باعث شده هر روزه و به ویژه در روز های تعطیل کوهنوردان و گردشگران زیادی به این ارتفاعات خوش آب و هوا بیایند. این کوه از نقاط تفريحي و محل کوهنوردی غيرحرفه ای اهالی اروميه به شمار مي رود.
در کوه سیرداغی امکانات رفاهی خوبی از جمله رستوران، کافی شاپ، مسیر آسفالت، سرویس بهداشتی مناسب و کمپینگ گردشگری فراهم شده است. کمپینگ گردشگری کوه سیر که به جاده سلامت معروف است، از فضای سرسبز، زمین سنگفرش شده، سکوهای نشیمن گاهی و محل استراحت برخوردار است.
کوه سیر محل مناسبی برای کوهنوردی غیرحرفه ای، پیاده روی، موتور سواری و آفرود در جاده مخصوص و دوچرخه سواری است.
کلیسای مارسرگیز که به کلیسای سیر نیز معروف است با قدمتی مربوط به دوره ساسانیان در ابتدا و دامنه این کوه قرار دارد. اگر به کوه سیرداغی می روید بازدید از این کلیسای تاریخی و زیبا را فراموش نکنید.
برج تاریخی سه گنبد، یکی از آثار به جا مانده از دوره سلجوقی است و براساس شواهد و کتیبه های موجود، این بنای تاریخی آرامگاهی برای یکی از بزرگان دوران سلجوقی است که به دستور یکی از امرای ارومیه به نام شیث قاطه المظفری در سال 580 قمری ساخته شده است.
بنای سه گنبد از نظر معماري با مقبره‌های قرن ششم هجری قمری به خصوص مراغه و ساير مقبره‌های دوره سلجوقی شباهت فراواني دارد. در سال های 1348 و 1351 نیز حفاری ها و بررسی های تاریخی منجر به کشف قبوری در این محل شد و آرامگاه بودن این مکان تاریخی را ثابت کرد.
بنای تاریخی سه گنبد با شکلی مدور و استوانه ای به قطر 5 متر و ارتفاع 13 متر است و دو اطاق مجزا به صورت دوطبقه در آن ساخته شده است. این برج تاریخی در میان محوطه ای به مساحت 700 مترمربع واقع شده است.
طبقه اول برج سردابه است و طبقه دوم بنا مانند ساير مقابر دوره سلجوقي روي سردابه احداث شده است. سردابه سه گنبد دارای پوششی قوس‌دار است و بدين وسيله از طبقه دوم مجزا مي‌شود. درب کوچک طبقه اول 170 سانتي متر ارتفاع دارد.
طبقه دوم که اتاق مقبره خوانده مي‌شود، دارای دری به ارتفاع 250 سانتي متر است و به عبارت ديگر بنای استوانه‌ای دارای دخمه‌ای است که قسمت فوقانی آن را به وسيله آجر تبديل به بنايي شامل اتاق مقبره کرده‌اند و ورودی آن در يک قالب معماری پر نقش و نگار در بدنه استوانه‌ای برج تعبيه شده است. تزئينات سر در ورودی مقبره نيز قابل توجه است و به صورت قطعه های سنگ و گچ با نقوش هندسی و کتيبه به خط کوفی تزئين شده است.
مصالح قسمت‌های تحتانی بنا تا ارتفاع حدود 3.6 متر از سنگ‌های تراش خاکستری رنگ ساخته شده و از اين قسمت به بالا تمام مصالح بنا از آجرهای چهار گوش بوده به نوعی بر زيبايی ظاهری بنا افزوده است.
همچنین قابل ذکر است که در محوطه بنای تاریخی سه گنبد، سنگ های تاریخی از دوره های مختلف تاریخی تحت عنوان موزه سنگ قرار داده شده است و جلوه ای باستانی و تاریخی به این مکان داده است.
بازار تاریخی ارومیه که در مرکز و بافت قدیمی شهر واقع شده، از دوران صفویه تا کنون یکی از مراکز خرید اصلی شهر و همچنان پر رونق است. بازار ارومیه بین اهالی این منطقه با نام «اوستو اؤرتولو بازار» معروف است. این بازار تنوع فراوانی از انواع کسبه را شامل می شود و یکی از جاذبه های گردشگری محبوب میان گردشگرانی است که به ارومیه سفر می کنند.
بازار سنتی ارومیه در حالت کلی به شکل مستطیل ناقص است و حدود 60 هزار مترمربع مساحت دارد و حدود 1000 واحد مغازه با کاربری‌های مختلف را در خود جای داده است، بازار سنتی در مجموع شامل 7 تیمچه و سرای بزرگ، 5 حمام قدیمی را شامل می‌شود. قدیمی‌ترین بخش‌های این بازار به دوره صفویه و ادوار بعد از آن تعلق دارد، در گوشه و کنار این بازار تاریخی حمام‌هایی نیز وجود دارد که تاریخ شناسان قدمت آنها را متعلق به دوره زندیه و قاجار می‌دانند.
مسجد جامع ارومیه نیز در مجموعه بازار تاریخی ارومیه قرار گرفته است و قدمت آن به دوره سلجوقی برمی گردد و یکی از آثار تاریخی مهم و دیدنی ارومیه محسوب می شود. همچنین بازار ارومیه در مجاورت با مسجد اعظم ارومیه قرار دارد و سردر ورودی اصلی بازار ارومیه از طرف مسجد اعظم، یکی از جلوه های زیبای معماری ایران است.
در هر راسته از بازار ارومیه، مغازه‌ها با شغل‌ها و عملکرد‌های مختلفی، مشغول به فعالیت می‌باشند که عبارتند از: مس گرها، زرگران، چاقو سازان، فرش فروشان، بذر فروشان، بلورفروشان، کفاشان، عطاران، بزازان، لبنیات فروشان، پوشاک فروشان و غیره که مجموعه ای بسیار دیدنی در بازار ارومیه به وجود آورده اند. این بازار از ایام قدیم به گونه ای بود که بتواند تمام نیازهای افراد را برآورده کند به ویژه روستاییانی که برای خرید به مرکز شهر ارومیه می آمدند.
راسته های بازار تاریخی ارومیه شکل سنتی خود را حفظ کرده‌اند و از طریق چهار سوق‌هایی به هم ارتباط پیدا می‌کنند و حالت تو در تویی را ایجاد کرده اند که علاوه بر افزودن زیبایی ظاهری بازار گشت و گذار در بین راسته‌های مختلف را برای بازدید کنندگان آسان‌تر کرده اند. امروزه با وارد شدن از در ورودی اصلی بازار، ابتدا مغازه‌های لبنیات فروشی به چشم می‌خورند و بعد می‌توان وارد راسته زرگرها شد. با گذشتن از این راسته فرش‌های ابریشمین اصیل در بازار شهر توجه‌ها را به خود جلب می‌کنند.
با وجود تنوع شکل طاق‌ها و گنبدها، مجموعه بازار از سادگی ویژه‌ای برخوردار است، مصالح تمام راسته بازار و چهارسوها از آجر انتخاب شده و اکثرا فاقد اندود ساده گچ است.
مسجد جامع ارومیه یکی از مساجد باشکوه و مهم چهارطاقی ایران است و تاریخی ترین بنای شهر ارومیه نیز به شمار می رود. این مسجد در محدوده بازار تاریخی و بافت قدیمی شهر ارومیه واقع شده و با دو در ورودی که از صحن آن منشعب می شود به راسته سنگ تراشان و بازار عطاران راه دارد.
از سازنده و تاریخ ساخت بنا اطلاع دقیقی در دست نیست اما مطالعات تاکنون نشان داده است که مسجدجامع ارومیه پیش از آن که مسجد باشد، معبدی قدیمی بوده که به مسجد تبدیل شده است. بر این اساس گروهی آن را آتشکده زرتشتی، گروهی کلیسا و عده ای هم مسجدی قدیمی تر دانسته اند.
این مسجد شامل قسمت های مختلف می باشد که عبارت اند از : 1- شبستان گنبددار قدیمی 2- محراب موجود در داخل شبستان گنبددار 3- چهل ستون قدیمی متصل به شبستان گنبددار 4- حجره های قدیم اطراف صحن مسجد 5- قسمت های نوساز اطراف صحن
بر اساس مطالعات انجام شده، قدمت هسته اولیه بنای فعلی مسجد جامع ارومیه _شبستان گنبددار_ به دوره سلجوقی باز می گردد. شبستان گنبد دار مربعی شکل است و به خاطر گنبد خوش ترکیب، عظمت و ارتفاع عرض دهانه و داشتن محراب گچبری ارزشمند بسیار مهم و دیدنی است. از مهم‌ترین عوامل تزئینی مسجد کتیبه‌های کوفی دور گنبد و گچ بری محراب آن است.
محراب گچبری که در ضلع جنوبی شبستان گنبد دار واقع شده یکی از بخش های قابل توجه مسجد جامع ارومیه است که در سال 676 هجری قمری و دوره ایلخانی در زمان آباخان مغول ساخته شده است. این محراب یکی از قدیمی ترین، پرکارترین و بزرگترین محراب های گچبری ایلخانی است و گچبری بسیار زیبای آن شبیه به پارچه ای توری است.
چهل ستون قدیمی متصل به شبستان گنبد دار در ضلع جنوبی صحن قرار دارد و کف آن پایین تر از سطح صحن است. این شبستان با ستون های سنگی نسبتا قطور و طاق گنبد آجری است و با مقرنس های گچبری شده، تزئینات گچی رنگ آمیزی شده به اشکال ترنج و سر ترنج و کاشی های خشتی هفت رنگ تزئین شده است. به گفته برخی کارشناسان زمان ساخت چهل ستون جدیدتر از شبستان گنبددار بوده و این چهل ستون به سبب صدمات وارده چندین بار مرمت شده است همچنین در خاک‌برداری از کف آن تعدادی اشیای متعلق به دوره ایلخانان به دست آمده است.
همچنین در اطراف صحن مسجد جامع حجره‌های قدیمی وجود دارد که بر اساس گفته‌های باستان شناسان مربوط به اوایل دوره زندیه و بر اساس سنگ نوشته موجود، زمان احداث آن 1184 هجری قمری است. در دوره های مختلف نیز بنای مسجد مورد بازسازی قرار گرفته است از جمله در سال 1184 هجری قمری به دستور حاکم شهر ارومیه تعمیراتی در مسجدجامع صورت پذیرفت.
موزه ارومیه در استان آذربایجان غربی، یکی از غنی ترین و مهم ترین موزه های ایران محسوب می شود که حدود سی هزار قطعه شی تاریخی از دوران ماقبل تاریخ تا اواخر دوره قاجار را در خود جای داده است. این موزه از دو تالار بزرگ و کوچک تشکیل شده است که تالار بزرگ به بخش باستان شناسی و تالار کوچک به بخش مردم شناسی اختصاص یافته است.
در تالار باستان شناسی موزه ارومیه، بخش دوران ماقبل تاریخ شامل اشیای سفالی خام، پخته و مفرغی، بخش آثار کشف شده از منطقه تاریخی لرستان شامل مفرغ و برنز و بیشتر وسایل جنگی و آلات فلزی دیگر و اشیای سفالی مربوط به هزاره اول قبل از میلاد، بخش اسلامی شامل ظروف سفالین و اشیای فلزی از تاریخ رواج دین مبین اسلام تا قرن چهاردهم هجری قمری، بخش سکه ها سکه هایی از دوره های قبل از اسلام و حکومت های قبل از اسلام در ایران و نیز سکه هایی از ادوار اسلامی امویان، عباسیان، آل بویه، سلاجقه، اتابکان، مغول، تیموریان، آل جلایر، آق قویونلو، صفویه و زندیه است.
موزه ارومیه دومین موزه غنی کشور محسوب می‌شود و قدیمی‌ترین آثار آن متعلق به هزاره هفتم قبل از میلاد است. در این موزه سه خط نوشته از هزاره اول قبل از میلاد به نام‌های استل کله شین، استل موانا و کتیبه محمودآباد نگهداری می‌شود که به خط میخی اورارتوبی است. جدیدترین آثار این موزه نیز مربوط به دوره قاجار است.
در تالار مردم شناسی موزه ارومیه، پوشاک و زیورآلات مناطق مختلف ایران و به ویژه طوایف و تیره‌های ساکن آذربایجان غربی همراه با دیگر آثار تاریخی و قدیمی مردم منطقه مانند اشیای مسی، برنجی، شیشه ای، پارچه ای، سفالین و تخته ای و همچنین مجسمه هایی از اقوام و عشیره های مختلف کشور با لباس های محلی به نمایش گذاشته شده است.
بخش هنرهای تزئینی نیز در موزه ارومیه برقرار است که اشیای بسیار جالبی چون خط نوشته ها و آیاتی از قرآن مجید به خط نسخ و نستعلیق و تابلو و مینیاتور و مرقع و قلمدان هایی از قرون سیزدهم و چهاردهم هجری قمری به نمایش گذاشته شده است.
همچنین هم اکنون موزه ارومیه دارای یک گنجینه نگهداری آثار و اموال، آزمایشگاه و کارگاه مرمت اشیا، کتابخانه، بخش فروش نشریات و آمفی تئاتر نیز می باشد.
.jpg?w=215&h=128&mode=crop&quality=90)
باغ گل‌های اصفهان در نزدیکی میدان و پل بزرگمهر و در کنار رودخانه زاینده رود یکی از نقاط دیدنی شهر اصفهان به شمار می‌رود . در این باغ که در زمینی به وسعت 67000 مترمربع ایجاد شده است هزاران نوع گل از همه گونه به نمایش گداشته شده است .
ویژگی و امتیاز منحصر به فرد این باغ را باید در وجوه چندگانه تفریحی ، فرهنگی ، آموزشی و تحقیقی آن جستجو کرد ، امید می‌رود با جذابیتهای چشمگیر خود ، استعدادهای توریستی شهر اصفهان را بیش از پیش افزایش دهد و تقویت کند .
باغ گل ها دارای قسمت هایی چون باغ صخره ای ، برکه ، محوطه مخصوص کودکان ، محوطه باغ ، باغ رز ، آمفی تئاتر روباز ، آبشار ، گلخانه ، باغ گیاهان دارویی و خوراکی ، باغ سوزنی برگان ، باغ گیاهان پیازی ، مجموعه گونه های زنبق ، مجموعه گونه های داوودی و آب نما می باشد .
.jpg?w=215&h=128&mode=crop&quality=90)
کاروانسرای سنگی علی آباد که به آن قلعه علی آباد نیز گفته می شود با قدمتی مربوط به دوره سلجوقی در جاده قدیمی قم – ری و نزدیکی روستای علی آباد قم قرار گرفته است. این بنای تاریخی در مسیر شاهراه اصلی شمال شرقی به جنوب غربی ایران قرار دارد و در گذشته موقعیت جفرافیایی ویژه ای برای تردد مسافران بوده است.
این بنای سنگی در زمان صلح به عنوان کاروانسرا و در زمان جنگ، دژی نظامی به شمار می رفت. پس از پیمودن مسیری 35 کیلومتری از جاده قم - ری در جوار روستای علی آباد و در گردنه علی آباد ، کاروانسرای سنگی را می توان مشاهده کرد. بالای گردنه نیز میل تاریخی سلجوقی دیده می شود.
طبق کاوش های انجام شده مصالح مهم این بنای تاریخی را سنگ لاشه ها و ملاط آن را گل، آهک و گچ زبر تشکیل می دهد که در استحکام بنا نقش مهمی داشته است همچنین برای تزئین بخش هایی از قلعه سنگی می توان خشت های خام و آجر را نیز مشاهده کرد.
قلعه سنگی علی آباد دارای 7 برج به بلندای 10 تا 14 متری از سطح زمین است که برای جلوگیری از رانش دیواره ها بنا شده است و در گذشته به عنوان دیده بانی و محل حفاظت از کاروانسرا مورد استفاده قرار می گرفته است.
کاروانسرای علی آباد به صورت چهار ایوانی با دیوارهایی به ضخامت دو تا سه متر دارای حیاطی مرکزی و حجره های مختلف است که طول هر ضلع این بنا بیش از 67 متر است و در داخل سازه، هر یک از استطبل های نگهداری از حیوانات دارای 10 متر عمق هستند.
کاروان سرا مشتمل بر 31 اتاق است، اتاق هایی که مستقیما با هوای آزاد ارتباط دارند و برای قرار دادن توشه و بار مسافران است. اتاق هایی هم در مدخل سمت چپ کاروانسرا برای مهمانان ویژه ساخته شده بود.
با توجه به کشف چند سکه مغولي از سده هاي 7 و 8 هـ ق، احتمال مي رود باني اين کاروانسرا غازان خان(694هـ. ق) و حتي تاريخ ساخت کاروانسرا مقدم بر حکومت پادشاه مغول باشد.
این اثر در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۳۸۲۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
میل سلجوقی نیز که روزگاری راهنمای کاروان های کویر و جهت یاب برای آن ها بوده است از دور خود نمایی می کند و بالای گردنه علی آباد و بر فراز کوه قرار دارد.
منبع : isna.ir - afracamp.ir - wikipedia.org
خانه تاریخی تیزنو ، یکی از قدیمی ترین و بزرگترین خانه های تاریخی شهر دزفول است که در محله قلعه و نزدیکی رود دز واقع شده است. از بام این خانه تاریخی می توانید رود دز را مشاهده نمایید. خانه تیزنو با نمای آجری و معماری سنتی، نمایانگر زندگی نسل های گذشته و تاریخ شهر دزفول است.
بنای اولیه خانه تیزنو در دوره صفوی ساخته شده است و در دوره قاجار و پهلوی اول تغییراتی در آن صورت گرفته است. درب اصلی این بنا رو به یک میدان باز می‌شود که در آن جا مسجد محله قلعه قرار دارد. خانه تیزنو دزفول مانند اکثر خانه های قدیمی ایرانی در ابتدای ورودی خانه، هشتی دارد. هشتی فضایی چند ضلعی است که کل خانه را از دید غریبه‌ها مخفی نگه می دارد به طوری که اگر در خانه باز بماند داخل خانه از خیابان قابل دیدن نیست.
این خانه تاریخی هشت دری است یعنی هشت در ورودی دارد و با عبور از این درها، ایوان مرکزی مشاهده می شود. ایوان دارای چندین اتاق است و غلام گردش، شبستان و شوادون از دیگر بخش های این خانه به حساب می آیند. فضای اصلی خانه تیزنو، اصطلاحا درونگرا است. یعنی در مرکز فضای خانه قرار گرفته و حیاط های بیرونی آن را احاطه کرده اند. کف حیاط آجر پوش است و طبقه همکف آن به وسیله چهار پله از حیاط بالاتر قرار دارد. طاق های خانه تیزنو یکی از دیدنی ترین بخش های آن هستند. چرا که در قسمت بالای طاق‌ها آجرچینی ها طرح‌های متنوعی ایجاد شده و شیشه‌های رنگی ارسی آن نمای زیبایی به وجود آورده اند.
از سال 1391 خانه تاریخی تیزنو به عنوان پایگاه مشترک تدوین پرونده های نامزدی میراث جهانی- دزفول و نمایندگی دفتر یونسکو، مورد استفاده قرار گرفته است و همچنین یکی از جاذبه های گردشگری مهم شهر تاریخی دزفول به شمار می رود.
دریاچه مصنوعی شهدای خلیج‌فارس (دریاچه چیتگر) در شمال‌غرب شهر تهران و در منطقه 22 شهرداری این شهر قرار دارد .
این دریاچه از شمال و شرق به محور چهار باغ و از جنوب و جنوب غرب به پارک جنگلی چیتگر و از غرب به بافت مسکونی منطقه 22 شهرداری تهران محدود می‌باشد .
سابقه طرح ساخت دریاچه مصنوعی شهدای خلیج‌فارس (دریاچه چیتگر) به نخستین طرح جامع تهران که پیش از انقلاب اسلامی و در سال 1347 تدوین شد ، بازمی‌گردد .
اما از آن زمان تاکنون بسیاری ساخت چنین دریاچه‌ای را رویا می‌دانستند . با این وجود موضوع ساخت دریاچه مصنوعی شهدای خلیج‌فارس (چیتگر) در برنامه جامع دوم و سوم تهران نیز تکرار شد و در دوره اخیر شهرداری تهران ، بالاخره برای نخستین بار و در این چند سال شهرداری تهران برای ساخت تنها دریاچه مصنوعی پایتخت شکل گرفت .
دریاچه چیتگر از بارش‌های فصلی و آب موقت رودخانه کن و روان آبهای تهران بهره می‌برد و می‌تواند در تعدیل هوای پایتخت و افزایش رطوبت هوا کمک کند .
این دریاچه با مساحت حدود 355 هکتار و گنجایش 35 میلیون مترمکعب آب در طرح جامع و طرح تفصیلی مصوب منطقه 22 گنانجده شده است . همچنین این دریاچه به‌عنوان یک وسعت بزرگ آبی می‌تواند سفره‌های زیرزمینی تهران در غرب را سیراب کند . شهری که آرام آرام سفره هایش رو به تخلیه رفته با اجرای این پروژه عظیم می‌تواند از احتمال فرو نشست خاک جلوگیری کند .
آب دریاچه از رودخانه کن (بوستان جوانمردان) با کانالی به طول حدود 6 کیلومتر و نیز سایر منابع آبی منطقه با هماهنگی وزارت نیرو تأمین می‌شود .
فضای اطراف دریاچه شامل فضای های سبز و تفریحی و بازی و رستوران و فضاهای پذیرایی و اقامت موقت و فضاهای های خدماتی بسیار می باشد و این مکان را به یکی از تفریگاه های گردشگری لذت بخش تهران تبدیل کرده است .
محوطه باستانی هفت تپه، بقایای شهری بزرگ مربوط به دوره ایلام میانی حدود قرن 14 و 15 پیش از میلاد است. تا سال 1344 باستان شناسان این شهر تاریخی را شناسایی نکرده بودند. در طرح توسعه کارخانه نیشکر هفت تپه، طاقی آجری از زیر خاک سربر آورد و این موجب آغاز کاوش های باستان شناسی به سرپرستی مرحوم عزت الله نگهبان در این منطقه شد. با تداوم این کاوش ها، در سال 1352 نیز موزه هفت تپه جهت حفظ و نگهداری آثار کشف شده از این محوطه باستانی، تاسیس گردید.
هفت تپه در 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش و بین شهر شوش و معبد چغازنبیل واقع شده است و قدمت بیشتری نسبت به چغازنبیل دارد. با توجه به آثار و لوحه های به دست آمده از این محوطه، احتمال می رود که نام این شهر باستانی "کبنک" بوده باشد.
چند مرحله حفاری و کاوش در این شهر تاریخی انجام شده است. اولین کاوش از سال 1344 تا 1357 به سرپرستی دکتر عزت الله نگهبان ، آثار یک مجموعه آرامگاه و دو ساختمان بزرگ خشتی به دست آمد. يکي از آرامگاه هايی که حفاری شد به گفته دکتر نگهبان آرامگاه تپتی آهار _پادشاه ایلامی_ و ملکه او است و اين موضوع در سنگ نبشته ای که در محوطه آرامگاه بود نوشته شده است. در اين آرامگاه حدود بيست و يک اسکلت وجود داشت که پس از هر تدفين در آرامگاه با آجر بسته ميشد و در تدفين بعدی آن را باز مي کردند.
دومین مرحله کاوش از سال 1380 به سرپرستی دکتر بهزاد مفیدی نصر آبادی از دانشگاه ماینز آلمان آغاز گردید. در ابتدا با انجام اندازه گیری های ژئوفیزیکی پنج مجموعه عظیم در بخش شمالی شهر مشخص شدند. در مراحل بعدی بخشی از یکی از مجموعه ها و همچنین یک ساختمان بایگانی اسناد اداری در جنوب شهر کاوش شدند. در ساختمان اداری آرشیوهای الواح گلی به خط میخی اکدی قرار داشتند. همچنین در این مرحله از کاوش ها، اسکلت های دو انسان، تابوت سفالی و خمره های بزرگ ویژه تدفین و اشیایی که به همراه مردگان دفن می شد به دست آمد. برخی مردگان در درون کوزه ها و با تشریفات خاص و برخی دیگر ساده دفن شده اند که احتمال می رود این تفاوت ناشی از سطح اجتماعی و توان اقتصادی بازماندگان این مردگان بوده است.
در سال 1391 کشف جدیدی پرده از بخشی از تاریخ مبهم این شهر باستانی برداشت. در پشت یکی از ساختمان های بزرگ شهر، چندصد اسکلت در کوچه بر روی هم انباشته شده بودند که نشانگر کشتار مردم شهر در اواخر قرن 14 پیش از میلاد بودند. کاوش های باستان شناسی مشخص کردند که بخشی از بناهای شهر بر اثرآتش سوزی از بین رفته اند و شهر پس از ویرانی هیچگاه رونق قبلی را بدست نیاورده و فقط سکونت های کوچک در دوران متاخرتر پارتی و ساسانی در آن برپا شده اند.
موزه هفت تپه یکی از مهم ترین موزه های باستان شناسی ایران است که در نزدیکی محوطه باستانی هفت تپه شوش قرار دارد و در سال 1352 با هدف حفاظت، نگهداری و نمایش آثار تاریخی کشف شده از محوطه هفت تپه و چغازنبیل، راه اندازی گردید.
موزه هفت تپه ساختمانی یک طبقه با اسکلتی سیمانی و نمایی از سنگ و آجر است. این ساختمان با الهام از سبک معماری بومی و متناسب با شرایط اقلیمی و با برداشتی از معماری ایلامی ساخته شده است. پس از شروع جنگ ایران و عراق موزه هفت تپه موقتا تعطیل و به بیمارستان صحرایی تبدیل شد و بسیاری از اشیاء آن به سایر مراکز میراث فرهنگی منتقل گردید. سپس در سال 1377 ، موزه ی هفت تپه به عنوان مرکز مطالعات پایگاه چغازنبیل و هفت تپه مجددا راه اندازی شد.
موزه هفت تپه از سه سالن تشکیل شده است و آثار به نمایش درآمده این موزه، دوره های متنوع پیش از تاریخ، آغاز نگارش، ایلامی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و اسلامی را شامل می‌شود. اما آنچه جایگاه موزه هفت‌تپه را متمایز می‌کند این است که این موزه به طور تخصصی آثار دوره ی ایلامیان میانه را نمایش می‌دهد که از کاوش‌های باستان‌شناسی دو محوطه مهم هفت‌تپه و چغازنبیل به دست آمده‌اند.
برخی از اشیای موزه مانند مجسمه شیردال، انواع گل میخ‌ها و آجرنبشته‌های ایلامی از محوطه میراث جهانی چغازنبیل به دست آمده‌اند و انواع گل‌نبشته‌ها به خط میخی ایلامی، تابوت‌ها و پیکرک‌های متنوع انسانی و حیوانی نتایج کاوش در محوطه باستانی هفت‌تپه‌اند. در این میان، تابوت‌ها و پیکرک الهه‌ها و نوازندگان از شناخته‌شده‌ترین آثار موزه هفت‌تپه هستند.
از سال 1396 تحولات نرم افزاری و سخت افزاری در موزه تپه آغاز شد و این موزه در سال 1397 به عنوان موزه برتر سال انتخاب گردید. درحال حاضر علاوه بر بخش نمایش آثار تاریخی، بخش های پژوهش های باستان‌شناسی، دفتر فنی، کارگاه مرمت، آزمایشگاه مواد و مصالح، کتابخانه و مخزن اشیا در موزه ی هفت‌تپه فعال‌اند.
زیگورات چغازنبیل یا معبد اینشوشینک ، معبد باستانی ، هرمی شکل و طبقه طبقه است که توسط ایلامی های باستان در حدود 1250 سال قبل از میلاد ساخته شده است. این بنا در محوطه ای نزدیک به شهر شوش استان خوستان واقع شده است. زیگورات تلفظ اروپایی واژه ی "زیقور توی اکدی" است که در متن های بابلی_آشوری به معنای «معبد طبقه طبقه» و «ستیغ کوه» آمده. بنابراین زیگورات معبدی طبقه طبقه بوده که مانند قله ی کوه انسان ها را به آسمان نزدیک تر می نمود.
بر اثر کاوش ها و قرائت آجرنوشته ها و کتیبه های ایلامی به دست آمده، دانسته شد که نام این محوطه باستانی "دور اونتاش" است که به فرمان "اونتاش گال" یکی از پادشاهان سلسله ی ایلام میانه در دوره طلایی ایلام بنا شده است. چغازنبیل را باید محوطه ای عبادتی و آیینی به شمار آورد که درواقع در مراسمی خاص مورد استفاده ی زائران قرار می گرفته و سکونت دائمی نیز در آن وجود داشته است.
زیگورات چغازنبیل و دیگر معابد پیرامون آن، همگی داخل یک حصار (حریم) مقدس قرار گرفته اند. زیگورات در دو مرحله ساخته شد. در آغاز بنای مربعی با حیاط مرکزی بود. از حیاط به منظور برگزاری مراسم آیینی و مناسک مذهبی استفاده می شد. اما حدود سال 1250 قبل از میلاد ، اونتاش گال مصمم می شود، معبدهای یک طبقه ی نخستین را به زیگوراتی عظیم و رفیع و پنج طبقه تبدیل نماید تا همچون کوهی مقدس در جلگه ی پست شوش جلوه نمایی کند.
معماران اونتاش گال در مرکز حریم مقدس ، بنای زیگورات را به شکل مربع و در ابعاد 105/20 در 105/20 متر که اضلاع آن 90 درجه از جهات جغرافیایی انحراف داشته باشد، طراحی کردند. بخشی از معبد هایی که پیش از آن و در دوره اول ساخته شده بود زیربنای این زیگورات قرار گرفت. این زیگورات پنج طبقه داشت و به صورت هرم از پایین به بالا کوچکتر می شد. که در حال حاضر دو و نیم طبقه از این زیگورات باقی مانده و قابل مشاهده است.
این معبد که در مرحله دوم ساخته شد و به چغازنبیل معروف است، 369 متر مربع وسعت داشت و شمار کمی از افراد والامقام و کاهنان اجازه ی ورود به این بخش از معبد را داشتند. راه پله های بسیار بلند که قسمتی از آن پوشش طاق آجری داشت و بخشی برای استفاده از نور، بدون سقف بود، به معبد اعلی راه می یافت. شواهد و یافته های باستان شناختی از جمله یکی از کتیبه ها حاکی از آن است که بدنه ی این معبد با آجرهای لعاب دار به رنگ های آبی و سبز با قاب نقره ای و طلایی، آراسته به اشکال هندسی گرد و لوزی و نیز با گل میخ های سفالین لعاب دار تزئین شده بود که تاکنون کهن ترین آثار لعاب دار ایران شناخته شده اند.
در سال 1304 شمسی زمین شناسانی که در جستجوی معادن و ذخایر نفتی جنوب بودند، حین بررسی های هوایی خود تپه ای عظیم را در دشت شوش مشاهده نمودند و کشف خود را به هیئت باستان شناسی فرانسه که در تپه های شوش به کاوش مشغول بودند اطلاع دادند. بدین ترتیب حفاری در این تپه ی مرتفع که بومیان منطقه آن را چغازنبیل (سبد وارونه) می نامیدند، آغاز گردید. این کاوش ها ابتدا به سرپرستی دومکنم و سپس توسط گیرشمن انجام شد.
کتیبه ای در این زیگورات یافت شده است که ترجمه آن به صورت زیر است :
من اونتاش گال: آجرهای طلایی را حکاکی کردم، من در اینجا این مأوا را برای خدایان گال و اینشوشینک برپا کردم و این مکان مقدس را هدیه کردم، باشد که کارهای من که هدیه‌ای است برای خدایان گال و اینشوشینک پذیرفته شود.
نکته جالب توجه دیگر در رابطه با چغازنبیل تصفیه‌خانه آب واقع در جبهه غربی معبد اصلی است. این تصفیه‌خانه با بهره‌گیری از ظروف مرتبط ساخته شده و از این بابت قدیمی‌ترین تصفیه‌خانه دنیا محسوب می‌شود. رومن گیرشمن _حفار چغازنبیل_ اعتقاد دارد که آب مورد مصرف تصفیه خانه از فاصله ۴۵ کیلومتری و توسط کانالی از رودخانه کرخه تأمین می‌شده‌است.
مسجد رنگونی ها در آبادان، ظاهری متفاوت از مساجدی که تاکنون در ایران دیده ایم دارد. معماری این مسجد با سبک معماری شبه قاره هند، توسط گروهی از کارگران اهل کشور میانمار که در پالایشگاه نفت آبادان کار می کردند، ساخته شده است.
اولین گروه انگلیسی که برای تاسیس پالایشگاه به آبادان آمدند کارکنان پالایشگاه رانگون برمه(میانمار) بودند. این گروه باخود یک عده دستیار به آبادان آوردند که عمدتا رانگونی الاصل و مسلمان اهل سنت بودند به همین دلیل پس از ورود خود به آبادان درصدد تاسیس یک مسجد بر آمدند که با موافقت پالایشگاه روبرو شد و بدین ترتیب مسجد رنگونی‌ها در سال 1299 شمسی، حدودا اواخر دوران قاجار در ساحل اروندرود(مرز آبی ایران و عراق) نقطه صفر مرزی و روبروی محله‌ی سیکلین احداث شد.
مسجد رنگونی ها دارای یک شبستان، سه در، یک محراب، چهار مناره و یک حیاط است و شباهت زیادی به معبد پنجاب هندوستان دارد. در آرایه های این مسجد از طرح های گچبری برجسته با روکش سیمانی استفاده شده است. یکی از بخش های قابل توجه این مسجد، محراب است که در میان انبوهی از اشکال هندسی و نقوش اسلیمی و هندی تزئین شده است. رنگ های گوناگون و طرح های نقش بسته بر دیوار محراب نمادی از بهشت برین است.
همچنین موزه اسناد تاریخی و خطی آبادان در مسجد رنگونی ها برپا شده است. در این موزه نسخه هایی از قرآن های خطی و همچنین اسناد تاریخی مربوط به اواسط دوره قاجار تا پهلوی اول شامل مکاتبات مالی و تجاری تجار ایرانی مقیم هندوستان و انگلستان با ایران و همچنین انواع سفته، برات، صورت ریز معاملات و نامه های تجاری نگهداری و نمایش داده شده است. این موزه در سال 1388 در مکان مسجد رنگونی ها بازگشایی شد.
موزه بنزین خانه آبادان، در محل قدیمی ترین پمپ بنزین در ایران راه اندازی شده است که در سال 1306 ابتدا برای توزیع نفت سفید میان مردم ساخته شد و بعدها با روی کارآمدن اتومبیل ها، کاربری آن به پمپ بنزین تغییر کرد. این موزه به عنوان نخستین موزه از طرح موزه های صنعت نفت ایران با هدف افزایش آگاهی و اطلاعات عموم مردم به ویژه نوجوانان و جوانان با تاریخچه صنعت نفت، در دی ماه 1395 افتتاح شد.
موزه بنزین خانه، به گونه ای ساخته شده است که تداعی کننده نحوه توزیع نفت و بنزین در حدود یک قرن پیش باشد. هنگام سوخت گیری در این پمپ بنزین، ابتدا فرآورده های نفتی که در مخازن پرچ شده نگهداری می شد با استفاده از تلمبه های دستی به ظروف پیمانه ای منتقل مى شد و سپس بر اساس نیاز هر مصرف کننده، سوخت به وی تحویل داده می شد.
موزه بنزین خانه، 1856 مترمربع مساحت دارد و از یک ساختمان اصلی و دو ساختمان جانبی تشکیل شده است. مجموعه تصاویر قدیمی و ابزارهایی که در بهره برداری و توزیع بنزین استفاده می شد در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
ساختمان اصلی موزه، اولین ساختمانی است که در این محل به عنوان جایگاه سوخت در حدود 100 سال پیش ساخته شد. برای راه اندازی موزه، این ساختمان به همان شکل قبل بازسازی شد. این ساختمان شش ضلعی از دو سالن کوچک تشکیل شده که در هريک اشياء خاص و منحصر به فردی ماننده بشکه، پيمانه نفت و قيف، انواع کيل و پيمانه هاي مندرج و مجموعه اي از حلب های 20 ليتری مخصوص حمل سوخت و مواد نفتی، تصاويري از جايگاه های قديمی بنزين، توزيع کنندگان سوخت که به وسيله حيواناتی چون قاطر، شتر، نفت را به نقاط دور دست مي بردند، قابل مشاهده است.
در ضلع شمال غربی موزه بنزین خانه، ساختمان دیگری با قدمت حدود 70 سال قرار دارد که زمانی به عنوان ساختمان پخش مورد بهره برداری قرار می گرفت و بعدها تبدیل به انباری شد. این ساختمان از چهار سرسرا تشکیل شده است. سرسرای اول به معرفی لوازم نفت سوز خانگی و صنعتی و نمونه هایی از اسکناس ها و تمبرهای صنعت نفت که به مناسبت اهمیت این صنعت چاپ و منتشر شده اند، انواع لامپ ها، گردسوز، فانوس، دستگاه خوراک پزی، اجاق فتيله ای، چراغ تلمبه اي نفتی (پريموس) می پردازد. سراسراي دوم به نمايش انواع بخاری، تصاوير نمونه های اصلي ظرف های روغن موتور، امشی و ديگر فرآورده های نفتی عرضه شده در جايگاه ها، روزنامه ها و آگهي های قديمی تبليغاتی و تصاوير کارگران در نظر گرفته شده است. سرسرای سوم برای معرفی و نمایش اجزای داخلی دستگاه های پمپ بنزین در نظر گرفته شده است. سرسرای چهارم نیز به فروش و عرضه محصولات فرهنگی و هنری اختصاص یافته است.
در ضلع شمال شرقي موزه، ساختمان چای خانه قرار گرفته است که بازديدکنندگان می توانند پس از بازديد در آنجا استراحت کنند.
محوطه موزه با درختان و گیاهان بومی آراسته شده است و 12 دستگاه پمپ بنزین قدیمی که از ابتدا تا کنون در ایران مورد استفاده قرار گرفته اند در آنجا در معرض نمایش قرار گرفته اند. این دستگاه ها در سال های مختلف توسط شرکت های خارجی متفاوت تولید شده اند. همچنین وسائل نقلیه قدیمی که سوخت این جایگاه را تامین می کردند نیز در محوطه موزه قرار دارند.
بستن  ورود به مهنواز
نام کاربری (شماره موبایل)
رمز عبور
نام کاربری (شماره موبایل)
کد امنیتی :
ورود
آیا کلمه عبور خود را فراموش کرده اید ؟
ارسال
بازگشت به ورود.
می خواهید ثبت نام کنید ؟ عضویت |